XXVIII Międzynarodowy Konkurs Literackiej Twórczości Dzieci i Młodzieży Gimnazjalnej – 2012 r.

Konkurs Literacki

XXVIII Międzynarodowy Konkurs Literackiej Twórczości Dzieci i Młodzieży Gimnazjalnej, istniejący od 1984 roku jako przedsięwzięcie kulturalne organizowane przez Szkołę Podstawową nr 4 w Słupsku, a po reformie oświaty – Gimnazjum nr 2, zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Miasta Słupsk oraz wielu sponsorów.

Zaangażowanie współorganizatora konkursu –Organizacji Soroptimist International Klub w Słupsku, która w roku 2007 rozpropagowała ideę konkursu wśród środowisk polonijnych, spowodowało rozszerzenie jego zasięgu na międzynarodowy. Główne cele konkursu to od lat: inspirowanie zainteresowań literackich, rozbudzanie wyobraźni, wrażliwości, podkreślanie talentu dziecka, zachęcenie dzieci i młodzieży polonijnej do podejmowania prób literackich w języku polskim, umożliwienie udziału w literackiej zabawie dzieciom specjalnej troski. 28 lat jego istnienia zaowocowało wydaniem dwudziestu jeden książek z wierszami i opowiadaniami laureatów i wyróżnionych. Ogromne zainteresowanie konkursem potwierdza liczba około 10000 zestawów tekstów nadsyłanych w każdym roku z ponad 400 szkół podstawowych i gimnazjów z całej Polski i innych państw. Społecznie pracującymi jurorami są poeci, pisarze, dziennikarze, krytycy literaccy, pracownicy naukowi Uniwersytetu Warszawskiego, Akademii Pomorskiej w Słupsku, nauczyciele poloniści, pod przewodnictwem znanej poetki i przyjaciółki konkursu – pani Wandy Chotomskiej, według której jest to największa w kraju impreza kulturalna poświęcona młodym talentom literackim i promująca dziecięcą twórczość .

Komunikat jury XXVIII Międzynarodowego Konkursu Literackiej Twórczości Dzieci i Młodzieży Gimnazjalnej :

Na XXVIII Konkurs Literackiej Twórczości Dzieci i Młodzieży Gimnazjalnej nadesłano 9321 zestawów tekstów literackich z 402 szkół podstawowych i gimnazjów z całej Polski oraz 421 wierszy i opowiadań młodzieży polonijnej z 36 szkół w Stanach Zjednoczonych i 112 utworów literackich z 3 szkół w Berlinie. Nagrodzone i wyróżnione wiersze i opowiadania zostały opublikowane w książce pokonkursowej „Potrzebuję czułości świata” i były wręczone młodym literatom podczas uroczystej gali 21 maja 2011 r. w Polskiej Filharmonii Sinfonia Baltica, przy ul. Jana Pawła II w Słupsku.

Komisja jurorów w składzie:

  • Wanda Chotomska – Wasza Ulubiona Poetka;

  • dr Marianna Borawska – literaturoznawca;

  • dr Anna Wiech – literaturoznawca;

  • Jolanta Nitkowska-Węglarz – pisarka, dziennikarka;

  • dr Barbara Kosmowska – pisarka, literaturoznawca;

  • Maria Pietryka–Małkiewicz – polonistka, konsultant w zakresie przedmiotów humanistycznych;

  • Izabela Drużba – polonistka;

  • Katarzyna Duda – polonistka;

  • prof. dr hab. Zbigniew Zielonka – historyk literatury;

  • Jerzy Fryckowski – poeta, polonista;

  • Marcin Greczuk – poeta, polonista,

  • Jan Wild – historyk, dyrektor Miejskiego Ośrodka Doradztwa Metodycznego w Słupsku;

  • Paweł Duda – znawca literatury fantasy, autor ilustracji do komiksów;

uznając za zasadnicze kryteria: oryginalności tekstu, literackości pomysłu i ujawnionego talentu autora, wyłoniła 64 laureatów, wyróżniła zaś 183 uczniów w trzech grupach wiekowych:

  • klasy I – IV szkoły podstawowej,

  • klasy V – VI szkoły podstawowej,

  • klasy I – III gimnazjum

w kategoriach: poezja i proza oraz 17 w kategorii „ Wiersze malowane”.

Uroczyste podsumowanie konkursu odbyło się 21 maja 2012 r. o godz. 11.00  w sali Polskiej Filharmonii Sinfonia Baltica przy ulicy Jana Pawła II w Słupsku.

W imieniu Prezydenta Miasta Słupska, słupskich władz oświatowych i organizatorów XXVIII Międzynarodowego Konkursu Literackiej Twórczości Dzieci i Młodzieży Gimnazjalnej zaprosiliśmy Laureatów konkursu z Opiekunami na uroczystość podsumowania konkursu .

Zapewniliśmy niedrogie zakwaterowanie w schronisku młodzieżowym przy Szkole Podstawowej nr 5 – ulica Hubalczyków w Słupsku .

Program uroczystej gali 28. Konkursu w sali Polskiej Filharmonii Sinfonia Baltica w Słupsku z udziałem laureatów, zaproszonych gości: przedstawicieli Parlamentu, władz wojewódzkich i samorządowych, nauczycieli i nagrodzonej młodzieży , bibliotekarzy, społeczności lokalnej oraz przedstawicieli mediów zawierał :

– spektakl teatralny w wykonaniu uczniów Gimnazjum nr 2, prezentujący wybrane wiersze laureatów XXVIII Konkursu;

  • omówienie wyników 28. edycji;

  • wystąpienie Prezydenta Miasta Słupska i zaproszonych gości;

  • wręczanie nagród i pokonkursowych książek laureatom i wyróżnionym;

  • poczęstunek dla wszystkich zaproszonych;

  • zaproszenie do udziału w spotkaniach autorskich z wybitnymi postaciami polskiej kultury i literatury w ramach Słupskiej Wiosny Literackiej.

Drodzy Nauczyciele!

To dzięki Wam, realizującym szeroko pojętą funkcję kulturalną i kulturotwórczą szkoły, poprzez rozwijanie bogatej oferty zajęć pozalekcyjnych służącej kształtowaniu umiejętności odbioru wartości kulturalnych oraz ich tworzeniu – mógł zaistnieć i rozwinąć się nasz konkurs, obejmując swym zasięgiem szkoły podstawowe i gimnazja w całej Polsce, Nowym Jorku, Berlinie. Dziękujemy Wam z całego serca, szczególnie gorąco nauczycielom polonijnym – pani Dorocie Andrace, szefowej Centrali Polskich Szkół Wschodniego Wybrzeża w USA, pani Renacie Jujce i nauczycielkom z Berlina – paniom- Małgorzacie Kulasek-Olszewski i Ewie Kampes, które zainicjowały literacką zabawę w USA i Niemczech. Opracowywane i wdrażane przez Was – Koleżanki i Koledzy – programy warsztatów literackich, cyklicznych spotkań poetyckich, prowadzenie licznych konkursów na wiersz, opowiadanie, limeryk, próbę dramatyczną, recenzję, organizacja spotkań autorskich z wybitnymi pisarzami i krytykami literackimi – są bez wątpienia działaniami służącymi rozwijaniu szeroko pojętej wrażliwości dzieci i młodzieży. Jego rangę – najpierw wojewódzką, następnie ogólnopolską, zawdzięczamy wspaniałej młodzieży zainspirowanej do pracy literackiej i odkrywania swojego talentu właśnie przez Was – potrafiących pochylić się nad każdym dzieckiem – nauczycieli i wychowawców. Natomiast ogromną popularność słupska literacka zabawa zawdzięcza na pewno wielkiej przyjaciółce twórczości Waszych podopiecznych – wybitnej pisarce – Wandzie Chotomskiej. Kolejny, już dwudziesty ósmy rok bliskiego kontaktu z tysiącami dziecięcych wierszy, opowiadań, wprawek powieściowych i dramatycznych pozwala na podsumowanie prezentowanej przez młodych twórców rzeczywistości i literackiego obrazu świata.

Coraz – na szczęście – mniej smutku w wierszach i opowiadaniach, więcej woli walki, mniej oburzenia, że obserwowany świat jest taki, jaki jest. Raczej młodzież godzi się z tym faktem i próbuje dostosować się do niego tak, by się obronić przed jego złem, a wykorzystać dobro. Nasi laureaci są świetnymi obserwatorami otaczającego świata.

Mówią o kryzysie więzi rodzinnych, samotności, odrzuceniu, niezrozumieniu i braku czasu rodziców. To teksty o nastawieniu moralnym, filozoficznym, egzystencjalnym, z dominującą tęsknotą za przyjaznym domem rodzinnym. W wierszach i opowiadaniach dzieci i młodzieży polonijnej – szczególnie tej z USA, oddzielonej od nas Wielką Wodą – pojawia się piękny, wzruszający, nieco dla nas archaiczny patriotyzm, tęsknota i idealizowanie pozostawionej Ojczyzny. To Polska ze wspomnień dziadków i pradziadków. Obok tego jednak – bardzo widoczne w opowiadaniach – pozytywistyczne nastawienie do świata, wiedzy, dążenie do osiągnięcia własną pracą sukcesu życiowego, przekonanie o własnej wartości i możliwościach. A niekłamany zachwyt swoim miastem – Nowym Jorkiem – mógłby nas- Polaków- czegoś ważnego nauczyć.

Tematyka tegorocznych, bardzo wielu świetnych opowiadań, w których nadal sporo przestrzeni magicznej – zaczyna powracać, na szczęście, do prawdziwych problemów , prawdziwych przeżyć, w prawdziwym świecie, do marzeń, fascynacji, rozterek i dylematów. Rodzina, kochający bezwzględnie dziadkowie, ulubione zwierzaki, oczywiście niespełniona , tragiczna miłość nastolatek, no i szkoła – to główne, żelazne tematy tegorocznych utworów. Gimnazjum, opisane przez utalentowaną literacko młodzież, kojarzy się z przemocą psychiczną wśród rówieśników, z „ wybiegiem” do prezentacji „ markowego wyglądu”, bo to ma zapewnić zainteresowanie najatrakcyjniejszego chłopaka, z udawaną przyjaźnią niezbyt mądrych, za to zawistnych dziewczyn pozbawionych wszelkich pozytywnych uczuć. Bohaterowie opowiadań pragną tak bardzo być oryginalni i wyróżniać się w tłumie, że wszyscy wyglądają i zachowują się tak samo. Niezwykle sugestywnie młodzież oddaje poczucie samotności w grupie, strach przed przeciwstawieniem się jej, bo boi się groźby odrzucenia, wykpienia, ośmieszenia. To ze strachu przed odrzuceniem bohaterowie uciekają w świat wirtualnych miłości, przyjaźni, znajomości. W wielu opowiadaniach to chłopcy okazują więcej wrażliwości i uczuć wyższych. To oni potrafią zakochać się w dziewczynie, której wnętrze przesłania urodę. Często zresztą sztuczną, niepotrzebnie podkreślaną mocnym makijażem. Młodzi prozaicy pokazują zimny, wyrachowany, obłudny świat szkolnych – pożal się Boże – przyjaźni. Pytanie do psychologów – czy jest aż tak źle? Jeśli już pojawia się przyjaźń – ta prawdziwa – to jest cudem, bardzo przez młodzież szanowanym. Rzadko osobą imponującą rówieśnikom w gimnazjum staje się ktoś, kto ma ogromną wiedzę, jest skromnie ubrany, bez markowej kurtki, za to z wielką pasją, sam realizujący swoje życiowe cele i marzenia. Chyba tylko w dwóch opowiadaniach nastoletnia przyjaźń i miłość uskrzydlają, dodają motywacji do działania, czynią świat i ludzi piękniejszymi. Nie krzywdzą, nie niszczą i nie zabijają.

Dziewczyny – przecież miłość – ta pierwsza, to ta, dla której warto dożyć sędziwego wieku, choćby tylko po to, by ją pamiętać!

Nasi laureaci są pokoleniem „światowców’, zwiedzają i poznają kulturę egzotycznych państw, mają łatwość i umiejętność obywateli świata w nawiązywaniu kontaktów i korzystaniu ze źródeł informacji. Próbują od dorosłych przejąć ich tempo życia, prezentują życie w pigułce z perspektywy osoby dorosłej, bo uważają się za dorosłych – i nie zawsze się to w ich opowiadaniach udaje, czasem jest sztuczne, nieprawdziwe.

Nagradzaliśmy uczestników konkursu za autentyzm, dobre pióro, szczerość. Najwyżej ocenialiśmy opowiadania wynikające z osobistych przeżyć, które mówią o nich samych, ich doznaniach, radościach i buncie, są prawdziwe i dynamiczne, uczuciem i młodzieńczym wdziękiem budzą zainteresowanie czytelnika. Nawet te „luzackie”, te smutne ale szczere, bo prawdziwe, mówiące o wszechobecnej władzy komputera i telefonu komórkowego , o samotności, przyjaźniach, miłościach, szkole, pustce w domu. Głęboko ujmowany i szczerze odczuwany problem chorób nowotworowych, z którym coraz częściej muszą się zmierzyć w otaczającym świecie, jest nadal ważnym tematem, wielu w tym roku, dobrych opowiadań. Bardzo dobrych – bo wypływających z empatii i szczerych, prawdziwych przeżyć. Często młodzież korzysta z tematów podsuwanych przez nauczycieli. To zauważyliśmy czytając utwory związane z wizytą w Oświęcimiu i omawianiem wierszy T. Różewicza i Z. Herberta. Nasi laureaci są wrażliwi i dotyka ich tragizm postaci – rówieśników z Powstania Warszawskiego i okresu wojny. Przeciwwagą dla nieszczęść, chorób, tragizmu samotnego szpitalnego umierania – staje się rodzina – z jej bezpieczeństwem, miłością i opieką. Rodzina jest wartością bezcenną. Chociaż – według Wandy Chotomskiej – mimo wielu zmian obyczajowych w naszym kraju, spojrzenie dzieci i młodzieży na role w rodzinie pozostaje tradycyjne: „ Myślę, że socjologowie mogliby wyciągnąć ciekawe wnioski na podstawie nadesłanych nam przez dzieci prac. Zwłaszcza na temat rodziny. Bo jak wyglądają, w oczach dzieci, mama i tata? Mama – kura domowa, haruje, gotuje, sprząta, pociesza dzieci i uśmiecha się przez cały czas bez względu na stopień zmęczenia. Piszemy o niej z uczuciem. Tata – jest od spacerów, pływania, skakania i rozrywki. Najczęściej piszemy o nim deklaratywnie.”

No i patriotyzm – wiersze poświęcone wybitnym postaciom i pięknu przyrody polskiej. Przestrzegamy Młodych Literatów – nie lada pióra trzeba, by w te tematy wnieść coś pięknego, świeżego, czego nikt inny jeszcze przed nimi nie powiedział. Kilka jednak – według Wandy Chotomskiej – wierszy o naszej przyrodzie – to naprawdę cudeńka. Wszystkie, przekonujące nas swoim autentyzmem wiersze i opowiadania zasłużyły na uznanie. Nie przekonały natomiast jurorów filmowe, niefortunne gry z uczuciami, amerykanizacja młodzieżowej literatury, sztuczność przeniesionych z seriali imion i nazw, podobieństwo do brazylijskich tasiemców, naśladownictwo modnych tematów. Najpiękniej piszą Dzieci o tym, co same przeżywają i co rozumieją.

W grupie młodszych literatów, uczniów szkoły podstawowej, pojawiło się wiele baśni, i tych tradycyjnych, którymi rządzą odwieczne reguły – dobro jest nagrodzone, zło ukarane, i tych nowoczesnych, z uśmiechem modyfikujących utarte schematy.

Dziękujemy z całego serca, że nadal młodzi mistrzowie pióra „ chcą gonić wiatr”, „przebywać w miejscach zaczarowanych, krainą magii zwanych”, boją się, żeby „ nikt nie zmiótł szczotką ich krasnali”. Nawet „ Księżyc się zachwyca, kiedy pragną podarować nam cząstkę szczęścia”. Sięgają po pióro – by swój świat uchwycić, zapisać. Dziękujemy nauczycielom, rodzicom i opiekunom utalentowanych literacko dzieci i młodzieży. Wiemy bowiem wszyscy, iż literatura dziecięca rozwija się zawsze tam, gdzie są wrażliwi na słowo dorośli.

Oglądając świat dziecięcymi przeżyciami, potrafimy dostrzec głębię słów tytułowego wiersza tej książki. Dedykujemy je wszystkim uczestnikom konkursu, życząc, by potrafili czasem „dotknąć własnego uśmiechu”.

 

Konrad Bayer – kl. II Publicznego Gimnazjum nr 9 w Białymstoku:

„ Potrzebuję bliskości drugiego człowieka

I jeszcze wielu wschodów i zachodów słońca…

Nocy bezpiecznej pełnej upojnych zapachów…

Wyciągam swoje młode ramiona do słońca

by złowić ostatnie ciepłe promienie lata.

I widzę gęsią skórkę na liściach zielonych,

które jak ja potrzebują czułości świata…”

Do zobaczenia za rok.

Piękną Słupską Wiosną.

W imieniu organizatorów i jurorów:

 Beata Zdrojek

Prezydentka

Soroptimist International Klub w Słupsku

Jolanta Wiśniewska

dyrektor

Gimnazjum nr 2 w Słupsku

Maria Pietryka – Małkiewicz

koordynator konkursu

Lista laureatów i wyróżnionych zamieszczona została na stronie internetowej Gimnazjum nr 2 w Słupsku.